Wraz z nadejściem wiosny i lata corocznie powraca temat zagrożenia, jakie niosą ze sobą owady, w szczególności kleszcze. Czy jest się czym martwić? Jakie choroby mogą one powodować i dlaczego są one tak groźne.
Czy można się zabezpieczyć przed kleszczami? Postaramy się odpowiedzieć na te i inne pytania dotyczące zagrożeń związanych z ugryzieniami przez kleszcze.
Czy kleszcze są rzeczywiście groźne dla człowieka?
Kleszcze to pajęczaki – pasożyty, które żyją w lasach, na łąkach czy w ogrodach. Żywią się krwią ludzi i zwierząt, wgryzając się przez skórę. W ten właśnie sposób mogą zainfekować człowieka, przenosząc wirus KZM, który może powodować zapalenie opon mózgowych. Przenoszą one także bakterie jelitowe, wywołujące boreliozę. Obie choroby są groźne dla zdrowia i życia ludzi. Dezynsekcja, która obejmuje likwidację insektów, odkomarzanie, a przede wszystkim zwalczanie pluskiew i kleszczy, pozwala na prewencyjne pozbycie się zagrożeń.
Borelioza
Borelioza jest chorobą wieloobjawową, co sprawia, że może być rozpoznana przez lekarzy różnych specjalności. Jest ona wywołana przez bakterię, która znajduje się w jelitach kleszczy. Pierwszym jej symptomem może być, tak zwany, rumień wędrujący, czyli czerwony pierścień, pojawiający się na skórze w ciągu tygodnia po ugryzieniu przez kleszcza. Nie zawsze jednak rumień się pojawia. Objawami boreliozy mogą być:
• ogólne zmęczenie,
• bóle i zawroty głowy,
• porażenie nerwów twarzowych,
• problemy z sercem,
• zapalenie stawów.
Diagnostyka w kierunku boreliozy polega na przeprowadzeniu testu ELISA wraz z potwierdzeniem wyniku metodą Western Blot. Badania te wykonuje się po 3-4 tygodniach od potencjalnego momentu zarażenia. Leczenie boreliozy we wczesnym stadium polega na podawaniu antybiotyków celowanych. Przewlekła borelioza jest trudna do leczenia, wymaga antybiotykoterapii i często rehabilitacji, ze względu na objawy związane z chorobami reumatycznymi.
Kleszczowe zapalenie opon mózgowych
Chorobę tę wywołuje wirus KZM, przenoszony przez kleszcze. Do zarażenia dochodzi już w momencie ukłucia przez kleszcza, gdyż wirus ten znajduje się w jego ślinie. Objawami kleszczowego zapalenia opon mózgowych są:
• gorączka,
• ból głowy,
• bóle stawowe,
• sztywność karku.
Warto dodać, że nie u każdej osoby, ugryzionej przez kleszcza, rozwinie się zapalenie opon mózgowych i mózgu. Dochodzi do tego w wyniku nieprawidłowego funkcjonowania układu immunologicznego. Nie istnieje skuteczna metoda leczenia odkleszczowego zapalenia opon mózgowych, gdyż nie ma leku zwalczającego wirusa KZM. Leczenie jest objawowe, a organizm musi poradzić sobie ze zwalczeniem choroby samodzielnie.
Jak zabezpieczyć się przed kleszczami?
Istnieją szczepienia, które zmniejszają ryzyko zachorowania na choroby wywoływane przez ugryzienie kleszczy. Ich działanie opiera się na prawidłowej odpowiedzi układu immunologicznego na ugryzienie. Warto także unikać miejsc endemicznych, a wchodząc do lasu, ogrodu czy na łąkę odpowiednio się zabezpieczyć, poprzez spryskanie ciała środkami odstraszającymi kleszcze. Należy ubrać też odpowiednią odzież, zmniejszającą ekspozycję skóry na możliwe ugryzienie przez kleszcza. Każdorazowo, po powrocie z lasu należy uważnie oglądnąć ciało, upewniając się, że nie znajduje się na nim kleszcz.
Co zrobić, gdy znajdziemy kleszcza na ciele?
Przede wszystkim należy usunąć kleszcza. Nie wolno go jednak wyrywać na siłę ani smarować tłustymi substancjami, gdyż kleszcz, wymiotując, wprowadza do naszego organizmu bakterie i wirusy. Warto zaopatrzyć się w specjalną gilotynkę do usuwania kleszczy, dostępną w aptekach, która pozwala na bezpieczne pozbycie się tych pajęczaków. W przypadku, gdy na skórze pojawi się rumień, lub objawy świadczące i możliwym zakażeniu, konieczna jest pilna wizyta u lekarza.
